Przysłowiowa „czarna owca” trafia się prawdopodobnie w każdej rodzinie. Z czasem wszyscy przyzwyczajają się do jej wybryków i nikogo już nie dziwi, jeśli po raz kolejny popsuje rodzinną imprezę, wywoła skandal lub popadnie w tarapaty. Jednak czasem „czarna owca” staje się „owcą toksyczną”, a jej zachowanie nie jest po prostu łamaniem reguł społecznych, ale zaczyna realnie zagrażać dobrostanowi pozostałych członków.

Toksycznym członkiem rodziny może być osoba uzależniona, przemocowa lub stosująca terror psychiczny, ale także osoba manipulująca, wykorzystująca szantaż emocjonalny, czy też despotyczna i kontrolująca. Innymi słowy, toksyczny może być zarówno ojciec alkoholik bijący swoją żonę i dzieci, jak i matka grożąca, że jeśli dzieci się od niej wyprowadzą to się zabije lub udająca chorobę, ale także córka lub syn wykorzystujący finansowo rodziców lub znęcający się nad nimi psychicznie poprzez np. niezapewnienie im opieki.

W każdej rodzinie, niezależnie od jej statusu materialnego, mogą pojawić się problemy wychowawcze. W ostatnich latach świadomość rodziców wzrosła na tyle, że coraz częściej nie wstydzą się oni przyznać do swojej bezsilności wobec sprawiającego kłopoty dziecka.
 
Rodzice dużo chętniej niż kiedyś korzystają dziś z pomocy psychologa, na przykład poprzez udział w terapii rodzinnej lub wysłanie dziecka na terapię indywidualną. Terapia indywidualna ma na celu pracę z samym dzieckiem. Psycholog podczas rozmów z nieletnim poznaje motywy jego złego zachowania, wagarowania, postaw agresywnych itp. Często okazuje się, że po pierwszym spotkaniu terapeuta prosi, aby na kolejne przyszła cała rodzina, czyli rodzice i rodzeństwo osoby, która sprawia problemy wychowawcze.

Mimo, iż mamy XXI wiek i wiele osób przekonało się już do psychoterapii, stereotypy z nią związane nadal są silne. Spotkanie z psychologiem nawet w gronie znajomych powoduje natychmiastowe wycofanie i obawę, że każde zdanie będzie analizowane i wykorzystane przeciwko mnie. Fakt bycia u psychologa powoduje wstyd, ponieważ stereotyp jest taki, że do psychologa lub psychoterapeuty chodzą wyłącznie ludzie chorzy psychicznie.
 

Często słyszy się wypowiedzi: „Byłem u kilku różnych terapeutów i żaden mi nie pomógł”. Otóż psycholog, ani żaden inny psychoterapeuta nie rozwiązuje cudzych problemów. Zadaniem psychologa jest niesienie pomocy poprzez szukanie z klientem jego drogi i wspieranie w postanowieniach, ma nieść on pomoc w odnajdowaniu własnych zasobów do rozwiązywania problemów. W myśl terapii Gestalt, to ty jesteś kowalem swojego losu, jednostką skonsolidowaną, jedyną w swoim rodzaju i tylko dzięki samoświadomości będziesz w stanie dokonywać wyborów, które będą dla ciebie dobre.

Kiedyś wiedzę posiadał ten, kto miał dobrą pamięć, dziś w cenie jest raczej zapamiętanie tego, gdzie coś zostało zapisane. W tym m.in. kierunku przekształcają się nasze mózgi. Przechodzą ewolucję, by nadążyć za światem, który pędzi szybko jak nigdy.

Według Nicholasa Carra, autora bestselleru Płytki umysł. Jak internet wpływa na nasz mózg, jesteśmy świadkami „odwrócenia wczesnego procesu rozwoju cywilizacji – od uprawiania i pielęgnowania osobistej wiedzy przechodzimy do łowiectwa i zbieractwa w lesie elektronicznej informacji”. Tę tezę potwierdzają badania naukowców z University of San Diego (Kalifornia), którzy wykazali, że każdego dnia do zmysłów przeciętnego człowieka za pośrednictwem e-maili, SMS-ów, internetu czy telewizji dociera ponad 100 tysięcy słów – aż 23 wyrazy na sekundę!

Depresja, uzależnienia czy chroniczne bóle są wynikiem nadmiernej lub zbyt małej aktywności niektórych ośrodków mózgu. Potrafiąc tą aktywnością kierować, moglibyśmy je leczyć. To marzenie właśnie się spełnia dzięki neurofeedbackowi.

Naciśnij, jeśli będziesz chciał przerwać – mówi psycholożka i neurobadaczka Bettina Sorger i wkłada mi w dłoń duży guzik. Kiedy już jestem odpowiednio przygotowany do badania, wjeżdżam w ciasną rurę tomografu. Przykrywa mnie aż do pępka. W środku jest ciemno, moje ramiona przylegają do ścian urządzenia.

Potencjał umysłowy dzieci nie jest w pełni wykorzystany w edukacji szkolnej – uważa psycholog Siegfried Lehrl. Badania pokazują, że dzięki specjalnemu treningowi można w ciągu kilku miesięcy poprawić zdolności umysłowe uczniów. 

KATJA GASCHLER: – Między 1945 a 1980 rokiem Niemcy wypadali w testach inteligencji coraz lepiej, ale po 1980 roku ich iloraz inteligencji stanął w miejscu. Niektórzy mówią nawet o odwrotnym trendzie – że inteligencji nam ubywa...
Dr SIEGFRIED LEHRL: – Rzeczywiście, duńscy, norwescy i niemieccy naukowcy obserwują, że od lat 90. ubiegłego wieku obniżają się nasze zdolności umysłowe, co szczególnie widać u dzieci. Najwyraźniej pokazują to pomiary tzw. inteligencji płynnej. Pojęcie to zostało wprowadzone przez Charlesa Spearmana, a rozwinięte przez Raymonda Cattella. Inteligencją płynną określa się zdolność rozwiązywania określonych zadań niezależnie od posiadanej wiedzy, innymi słowy – zdolność rozwiązywania nowych problemów w twórczy sposób. Inteligencja płynna to takie „ucho igielne” zdolności mentalnych – im wyższy jej poziom, tym szybciej przyswajamy wiedzę, która z kolei tworzy tzw. inteligencję skrystalizowaną, obejmującą naszą wiedzę i zdolność do wykorzystywania jej w rozwiązywaniu rzeczywistych złożonych problemów. Najnowsze badania nad inteligencją obalają tezę Cattella, że inteligencja płynna jest wyłącznie uwarunkowana genetycznie i pozostaje niezmienna.

Połączenie tradycyjnego treningu umysłu ze znaną miłośnikom konsol do gry technologią, pozwalającą ruchami własnego ciała sterować postacią na komputerowym ekranie, może być przełomem w neurorehabilitacji.

Potoczne stwierdzenie „w zdrowym ciele zdrowy duch” już dawno straciło status jedynie mądrości ludowej – dziś śmiało można o nim mówić jako o prawdzie naukowej. W roku 2013 naukowcy z USA i Kanady, Louis Bherer, Kirk Erickson oraz Teresa Liu-Ambrose, zestawili kilkadziesiąt dostępnych badań naukowych dotyczących związku między aktywnością fizyczną a sprawnością umysłową. Okazało się, że zdecydowana większość z nich potwierdza pozytywny wpływ różnego rodzaju aktywności ruchowej na umysł.